Geri Kazanım Katılım Payı Süreçleri Nasıl Yürütülecektir?
Ülke genelinde Geri Kazanım Katılım Payı ile ilgili çalışmalar; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 01.01.2019 tarihi itibari ile plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulamasıyla başlamıştır. 2872 sayılı Çevre Kanunu’na 29.11.2018 tarihinde Ek-11 maddesi eklenmiş ve 09.01.2019 tarih ve 6267 sayılı “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul Ve Esaslar” yayımlanmıştır.
Diğer ambalaj malzemeleri ve belirlenmiş olan ürünler için ilgili yönetmelik 31.12.2019 tarih 30995 (4.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Geri Kazanım Katılım Payı; Madde – 4 (j)’ de bu yönetmelik kapsamındaki ürünlerin piyasaya arzında ürün cinsine bağlı olarak belirlenen ücreti ifade eder şeklinde tanımlanmaktadır.
Geri Kazanım Katılım Payı, sadece ambalajlar için değil Çevre Kanunu EK – 1 listesinde yer alan ürünler için de geçerlidir. Bahsi geçen ürünleri üreten işletmeler, bu ürünlerin birincil (satış) ambalajları için geri kazanım katılım payını ödemeyecektir. Yönetmelik kapsamında değerlendirilmeyecek olan ürünler ise yönetmeliğin 2.Maddesinde belirtilmiştir.
Geri Kazanım Katılım Payı sadece yurt içinde piyasaya sürenler ve ithalatçılar tarafından ödenecektir. Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin, plastik poşetin satışının yapıldığı ve diğer ürünler için piyasaya sürüldüğü/ithal edildiği beyan dönemini takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerekmektedir.
Geri Kazanım Katılım Payı beyannamesi vermek ve ödemek ile yükümlü olan kuruluşlar ödemeleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen esaslara göre yapacaktır.
Beyanı yapılmış ürün ve/veya ambalajların iadesi durumlarında ise Madde 12’ de belirtildiği üzere Hazine ve Maliye Bakanlığının usul ve esaslarına göre beyanname üzerinden gerçekleştirilecektir.
Birkaç değişik senaryo üzerinden örneklemeler ile konuya açıklık getirmek daha sağlıklı olacaktır.
Senaryo 1:
A firmasının üretim konusu “bitkisel yağ üretimi” olarak belirlemiştir. Mart ayında kendi markası olan “aa” markası ile 100.000 kg, başka bir firma olan F firmasına fason ürettiği “ff” markası ile ise 250.000 kg bitkisel yağ üretimi yapmaktadır. Kendi “aa” markasındaki ürünlerini toplamda 4.500 kg ağırlığındaki plastik şişelere doldurmakta ve sonrasında 7.750 kg. ağırlığındaki karton koliler içerisinde piyasaya sürmektedir. “ff” markası için üretilen ürünler 10.450 kg gelen çelik tenekelere doldurulmakta ve F firmasına ait 25.980 kg. gelen ahşap paletler ile gönderimlerini gerçekleştirmektedir.
Buna göre A firması tarafından yapılması gereken beyanname için aşağıdaki şekilde bir yol izlenmesi gerekmektedir.
A firması Mart ayında üretmiş olduğu sadece ve sadece “aa” markalı bitkisel yağlar için beyanname ve bildirim yapmakla yükümlüdür. Buna göre Nisan ayının 24’ üne kadar üretmiş olduğu bitkisel yağ miktarı olan 100.000 kg, 4.500 kg. plastik şişeler ve 7.750 kg. karton ambalajın bildirimini yapacaktır. Ödeme kısmında ise; Çevre Kanunu Ek – 1 listesindeki fiyatlara göre
100.000 kg x 10 kuruş/kg = 10.000 TL
7.750 kg x 20 kuruş/kg = 1.550 TL
Plastik şişeler üretilen ürünlerin birincil (satış) ambalajı olarak değerlendirildiğinden ödeme yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Senaryo 2:
K tekstil firması takım elbise üretimi ve gömlek üretimi yapmaktadır. Üretilen takım elbiselerin satışında ahşap elbise askısı ve PE malzemeden yapılmış elbise kılıfı kullanırken gömlek satışında karton destekler ve kutu, PE plastik torba kullanmaktadır. Takım elbise ve gömleklerde beden vb. bilgilerin olduğu etiketler de kartondan imal edilmiştir.
Ahşap elbise askıları 100 adet, PE elbise kılıfı 100 kg., karton destek – kutu – etiketler 125 kg., plastik torba ise 75 kg. olarak hesaplanmıştır. Buna göre;
Ahşap elbise askıları: 100 adet x 10 kuruş/adet = 10₺
PE kılıf ve torba: (75 + 100) x 0,40 kuruş/kg ) = 70₺
Karton destek, kutu, etiketler: 125 x 0,20 kuruş/kg = 25₺
Toplam = 105₺ ödeme yapacaktır.
Sinan BAŞARIR
Çevre Yük. Mühendisi
Kaynak:
Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik