Laboratuvar Yetkilendirme Sık Sorulan Sorular

LABORATUVAR YETKİLENDİRME SIK SORULAN SORULAR
Soru 1-İşverenin, kişisel maruziyet ve ortam ölçümlerine yönelik ön yeterlik belgesi veya yeterlik belgesine sahip olan laboratuvarlardan hizmet alma yükümlülüğü ne zaman başlayacak?

Cevap: İş Hijyeni Ölçüm, Test Ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren 2 yıl sonra başlayacaktır. (20.08.2015 itibarı ile).

Soru2: İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerini ne zaman tekrarlar?

Cevap: İşyeri ortamının veya işin gereği olarak kişisel maruziyetlerde farklılık oluştuğunda,  risk değerlendirme sonuçlarına göre işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde  iş hijyeni ölçüm, test ve analizleri tekrarlanır.

Soru3:Laboratuvarın yeterlik belgesi alabilmesi için akreditasyon zorunlu mudur?

Cevap: Yetki kapsamında iki tür belge verilmektedir. Yeterlik ve ön yeterlik belgesi.

Yeterlik belgesi başvurusu yapmış laboratuvardan akreditasyon şartı aranır. Ön yeterlik belgesi başvurusu yapmış laboratuvardan ise akreditasyon kurumuna başvuru şartı aranır ve akreditasyon kurumu tarafından bu başvurunun onaylanmış olması gereklidir.

Soru4: Akreditasyon kurumu nedir?

Cevap: Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) veya Avrupa Akreditasyon Birliği, Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon Birliği ve Uluslararası Akreditasyon Forumu ile karşılıklı tanınma anlaşması imzalanmış akreditasyon kurumlarından birisini ifade etmektedir.

Soru5:Laboratuvar yeterlik belgesi almak için hangi parametrelerden TÜRKAK tarafından akredite olmak zorundadır?

Cevap:İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik Ek-1’de belirtilen parametrelerden herhangi birini bulunduruyorsa, bu parametreye dair kullandığı metotlardan, akreditasyon standardına göre akredite olur. Ek-1’de belirtilen parametrelerden herhangi biriyle ilgili iş hijyeni ölçüm, test veya analizi yapmıyorsa, uyguladığı iş hijyeni ölçüm, test ve analizi kapsamına giren parametrelerden en az birinden, akreditasyon standardına göre akredite olur.

Soru6:Laboratuvar, Ek-1’de belirtilen parametrelerden herhangi biriyle ilgili iş hijyeni, ölçüm, test veya analizi yapmıyor ve uyguladığı iş hijyeni ölçüm, test ve analizi kapsamına giren birden fazla parametreden yalnızca birinden akredite olmuş durumda ise, akredite olması zorunlu olmayan diğer parametreler  için hangi şartları sağlamakla yükümlüdür?

Cevap: Laboratuvar kalite sistemini kurmakla  ve Yönetmeliğin 6 ncı Maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan şartları sağlamakla yükümlüdür.

Soru7:Laboratuvar hangi durumlarda ön yeterlik belgesine başvurur?

Cevap: Laboratuvar ölçüm, test ve analizini yaptığı parametrelerden akredite değil fakat akreditasyon kurumuna akredite olmak için başvuru yapmışsa Genel Müdürlüğümüze ön yeterlik belgesi almak üzere başvurur.

Soru8:Ön yeterlik belgesinin süresi ne kadardır?

Cevap: Ön yeterlik belgesi 1 yıllığına verilir. Laboratuvar 1 yıl sonunda yeterlik başvurusu yapmak zorundadır. Ön yeterlik belgesi almış bir laboratuvar, bir yıl sonunda yeterlik belgesi almamışsa ön yeterlik belgesi iptal edilir. Ön yeterlik belgesi iptal edilen laboratuvarın kurucu veya ortakları başka bir laboratuvar bünyesinde yer aldıkları takdirde bu laboratuvar, ön yeterlik başvurusu yapamaz veya varsa ön yeterlik belgesi iptal edilir.

Soru9: Laboratuvar, ön yeterlik belgesine başvurmadan yeterlik belgesine başvurabilir mi?

Cevap: Laboratuvar, eğer gerekli şartları sağlıyorsa, ön yeterlik belgesi almadan direkt yeterlik belgesine başvuruda bulunabilir.

Soru10: Ön yeterlik süresi içinde (1 yıl dolmadan) yeterlik için başvuru yapılabilir mi?

Cevap: Ön yeterlik belgesine sahip olan laboratuvar, 1 yıl içerisinde istediği zaman yeterlik belgesine başvuru yapabilir.

Soru11:Laboratuvar, iş hijyeni ölçüm, test ve analizlerinde kullandığı cihazların kalibrasyonunu kime yaptırmalıdır?

Cevap: Kalibrasyonlar akredite kalibrasyon laboratuvarlarına yaptırılır. İhtiyaç duyulan kalibrasyonları gerçekleştirecek akredite kuruluş bulunmaması halinde uluslararası izlenebilirliği olan kalibrasyon laboratuvarlarında yaptırılır.

Soru12:Ön yeterlik veya yeterlik belgesine sahip olan laboratuvarın başka adreste faaliyet gösteren şubeleri iş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapabilir mi?

Cevap:Yapabilmesi için o laboratuvarın başka adreste faaliyet gösteren şubelerinin de ayrı ayrı İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik şartlarına haiz olması ve ön yeterlik veya yeterlik belgesi alma zorunluluğu vardır.

Soru13: Ön yeterlik belgesine sahip olan laboratuvar, belge süresince kapsam genişletme başvurusunda bulunabilir mi?

Cevap: Hayır.
Soru14:Laboratuvar, elde edilen sonuçların iş sağlığı ve güvenliği mevzuatındaki veya ilgili standartlardaki sınır değerler ile karşılaştırılmasına imkân tanımayan iş hijyeni ölçüm, test ve analiz metotlarını kullanabilir mi?

Cevap: Hayır. Bu nedenle ön yeterlik ve yeterlik başvurusunda bulunan laboratuvarların ölçüm, test ve analizlerde kullandıkları metotlar incelenmekte ve uygun olmayan metotlar kapsam dışında bırakılmaktadır.

Soru15: Laboratuvar yöneticisi aynı zamanda deney personeli olabilir mi?

Cevap:  Olabilir. Ancak, laboratuvarda laboratuvar yöneticisinin dışında bir kalite yöneticisi ve bir deney personeli olmak üzere en az 3 kişi olmak zorundadır.

Soru16: Laboratuvar hangi durumlarda başka laboratuvardan hizmet alabilir?

Cevap: İş yoğunluğu, daha fazla uzmanlığa ihtiyaç duyma veya geçici kapasite düşmesi gibi önceden tahmin edilemeyen sebeplerden dolayı hizmet veremediğinde, kendi kapsamındaki parametreler için bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yeterlik belgesi almış ve kapsamında ilgili parametrelerin yer aldığı laboratuvarı kullanabilir.

Soru17:Laboratuvar sadece numune alıp analiz işlemini işbirliği yaptığı bir laboratuvara yaptırabilir mi?

Cevap: Yaptıramaz. İş hijyeni ölçüm, test ve analizi kapsamına giren metotlarda numune alma ve analiz bir bütündür. Numune almaya ayrı,  analize ayrı yetki verilmemektedir. Bu nedenle de bir laboratuvar aldığı numuneyi kendisi analiz etmelidir; ancak iş yoğunluğu, geçici kapasite düşmesi vb. nedenlerle deney yapamadığı durumlarda deneyin tamamını kendisi gibi yetkili, işbirliği yaptığı başka bir laboratuvara yaptırabilir.

 Soru18: Yeterlik belgesine sahip laboratuvar, belge yenileme işlemini ne zaman başlatmak zorundadır?

Cevap: Laboratuvar yeterlik belgesi süresinin bitiminden en az 120 gün önce belge yenileme başvurusunu yapmalıdır.

Soru19: Belge yenileme sürecini kaçıran laboratuvar, belgesini nasıl yeniletebilir?

Cevap: Belge süresinin bitiminden en az 120 gün önce yenileme başvurusu yapmayan laboratuvar, ilk defa belge başvurusu yaptığı aşamaları tekrar etmek zorundadır. İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmeliğin 18. maddesinin öngördüğü şartları yerine getirmelidir.

Soru20:Kapsam genişletme ne zaman yapılabilir?

Cevap: Laboratuvar, yeterlik belgesinin geçerli olduğu süre içinde hizmet verdiği parametrelerde kapsam genişletme yapabilir.

Soru 21: Kapsam genişletme hangi durumlarda yapılamaz?

Cevap: Yeterlik belgesinin geçerlilik süresinin son yılında akreditasyon kapsamında olmayan parametrelerde kapsam genişletme yapılmaz. Akreditasyon kapsamındaki parametreler,  yönetmeliğin Ek-1’de belirtilen iş hijyeni ölçüm, test ve analiz hizmetleri kapsamında akreditasyon belgesi alması zorunluluğu olan parametreler listesinde yer almaktadır.. Bu liste dışındaki parametrelerde yeterlik belgesinin son yılında kapsam genişletme yapılamaz.

Ön yeterlik belgesi almış laboratuvar yeterlik belgesi alana kadar kapsam genişletme başvurusunda bulunamaz. Ön yeterlik süresince kapsam genişletme yapılamaz.

Soru22:Laboratuvar, işyerinde solunum yoluyla maruz kalınan etkenler ile ilgili olarak numune alma ve değerlendirme stratejilerini belirlerken neleri dikkate almalıdır?

Cevap:TS EN 689 “İşyeri Havası-Solunumla Maruz Kalınan Kimyasal Maddelerin Sınır Değerler ile Karşılaştırılması ve Ölçme Stratejisinin Değerlendirilmesi İçin Kılavuz” ve benzeri standartların güncel hallerini dikkate almalıdır.

Soru23:Laboratuvarda, enstrümantal analiz cihazlarında çalışılıyorsa, her bir cihaz için en az 5 m2’lik ayrı bölümler (odalar) mı olması gerekmektedir?

Cevap:Hayır. Aynı alan (oda) içerisinde farklı enstrümantal analiz cihazlarında çalışılabilir. Ancak her bir cihazın kendine ait en az 5 m2’lik çalışma alanı olması gerekmektedir.

Soru24: Laboratuvar yönetmelik Ek-1’de belirtilen parametrelerin tamamını ölçmek zorunda mıdır?

Cevap: Ek-1’de belirtilen parametreler akredite olunması zorunlu parametrelerdir. Laboratuvar bu parametrelerin tamamını ölçmek zorunda değildir. Bu parametreleri ölçüyorsa akredite olma zorunluluğu vardır.

Soru 25: Yönetmeliğin 18.maddesi 1.fıkrası “ i ” bendinde belirtilen başvuru dosyasında bulunması gereken eğitim sertifikaları nelerdir?

Cevap: Laboratuvar iş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapmakla yetkilendirilmiş personelinin TS EN ISO 17025, metot validasyonu ve ölçüm belirsizliği sertifikalarını eklemek zorundadır. Ayrıca deney personeli hangi deneyde yetkilendirilmiş ise o deneye ait cihaz eğitim sertifikaları da eklenmelidir. Eğitimler, cihaz firmaları gibi başka bir kurumun verdiği eğitim sertifikası veya bu tip sertifikaya sahip laboratuvar personeli bir kişinin verdiği kurum içi eğitim kayıtlarıdır.

Soru 26: İş hijyeni ölçümlerinin raporlarında ölçüm sonuçları değerlendirilirken tüzüklerdeki sınır değerlere atıf yapılabilir mi?

Cevap:Yürürlükten kaldırılan tüzüklerin hükmü bulunmamaktadır. NIOSH, OSHA gibi uluslar arası kabul görmüş İSG Kurumlarının yayımlamış olduğu sınır değerlerden faydalanılabilir.