Yalın Yönetim

Yalın Yönetim Kavramı ve Önemi

Yalın kelime anlamı olarak Türk Dil Kurumu (TDK, 2017) tarafından “Gösterişsiz, süssüz, sade” şeklinde ifade edilmektedir. Ayrıca, temel amaca yönelik, zorunlu olmadıkça ek faaliyette bulunmayan ve asıl işleve yönelik demek olan yalın kavramı, yaklaşım olarak ise, faaliyetlere yönelirken bu faaliyetlerle ilgili gereksiz tüm hareket ve düşüncelerden kaçınmayı, doğrudan asıl faaliyete yönelmeyi ve bu faaliyeti en kısa zamanda başarabilmeyi ön plana çıkarmaktadır. Yalın ve yalın üretim kavramları, yıllardır gelişmekte olan küresel rekabette adından sıkça bahsettirmektedir.

Yalın Yönetimin başarı yeteneği her şeyden önce bütün yenilik ve değer yaratma zinciri üzerinde takım ve grup çalışmasına, çalışanların hızlı iletişimine, kaynakların etkili bir şekilde kullanılmasına, israftan kaçınılmasına ve bütün çalışanların etki ettiği bir iyileştirme sürecine dayanır.

Yalın yönetimin uygulandığı işletmelerin yönetim yapısında önemli değişiklik söz konusudur. Artık; “çalışma gruplarındaki işçilerin sadece emirleri yerine getirmekle sorumlu oldukları, yöneticilerin de onları kontrole yetkili oldukları” katı bir hiyerarşik ayrım söz konusu değildir.

Aksine, işbirliği, koordineli destek, problem çözümü, çalışma çözümü önem kazanmaktadır. Bu anlamda yalın yönetim aşağıdaki unsurları içermektedir:

Daha az yönetici sayısı
Daha az yönetici hiyerarşisi
Daha hızlı karar verme
Daha fazla yakınlaşma
Bürokrasiden kurtulma
Daha fazla yetki devri

Yalın yönetim uygulamasına başlamadan önce belirli bir hazırlık sürecinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu hazırlık süreci aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:

Verimliliğin yükseltilmesi için işletmenin bütününe hâkim bir ekip (takım ruhunun) oluşturulması
İyileştirmelerin süreklilik esasına dayandırılması
Sıfır hata ilkesinin esas alınması.
Tedarikçilerle ilişkilerin yeniden düzenlenmesi

Yalın yönetim yaklaşımı, sadece bir birimde değil, işletmenin gerek üretiminde gerekse yönetiminde olmak üzere tüm birimlerinde bütüncül bir yaklaşımla yalınlaşmayı öngörmektedir. Özellikle rekabete dayalı piyasalarda, etkili bir yönetim felsefesinde, değer yaratmayan faaliyetlerin oradan kaldırılması, işletmenin süreçlerinde; sürekli iyileştirmelerin yapılması yani işletmelerin değer eksenli olarak yönetilmesi temel amaçları olarak sayılabilir.

Yalın yönetim uygulamalarında, üretim ve yönetimde tüm işlemler bir bütün olarak düşünülür ve işletmede değer yaratamayan, fayda sağlamayan tüm uygulamaların ortadan kaldırılmasıyla işletme faaliyetlerinde süreçler daha hızlı işler.

Yalın yönetim uygulayan işletmeler, birçok konuda diğer işletmelere oranla rekabet avantajı elde etmiş olmaktadır. Sektörde rekabet avantajını elde eden işletmeler, uzun süre varlıklarını sürdürme imkanını elde edebilirler.

Yalın yönetim sisteminin uygulanması, çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlamada önemli bir unsur olarak görülmektedir. Sürekli iyileştirme ve çalışanlara saygı unsurları, yalın yönetim sisteminin uygulandığı çalışma ortamında dikkatle üzerinde durulan hususlar olduğu bilinmektedir.

Sektörde oluşabilecek krizler ve üretim noktasında işletmelere yüklenen yüksek maliyetler göz önüne getirildiğinde yalın yönetim anlayışı, işletmelere önemli faydalar sağlayabilmektedir.

Yalın yönetimden kastedilen şey, müşterilerin istediği kalite ve standartlara daha çabuk ve yeterli cevap verebilmek için organizasyon yapısının basitleştirilmesi, gereksiz ve işletme için katma değeri olmayan işlemlerin ortadan kaldırılması ve işi yapan ile karar verenin mümkün olduğunca birbirine yaklaştırılmasıdır. “Toyota Üretim Sistemi”, “Toyota Yönetim Sistemi”, “Yalın Üretim” veya “Yalın Yönetim” adlarıyla karşımıza çıkan yönetim sistemi, üretim ve operasyon yönetimindeki kökleri nedeniyle yaygın olarak “Yalın Üretim” olarak kullanılır. Bununla birlikte, bu ifade aslında dar bir odağı ifade etmekte ve artık yanlış algılanabilmektedır. Çünkü yalın ilkeler ve uygulamalar herhangi bir kuruluşa da uygulanabilir. Bu açıdan, Toyota Motor Corporation’ın dışında da uygulanan bu yönetim sistemi için en uygun ve doğru ifade “Yalın Yönetim”dir. Yalın yönetim yaklaşımı, müşteri değerini arttırarak ya da katma değer yaratmayan faaliyetleri (muda), süreç çeşitliliğini (mura) ve kötü çalışma koşullarını (muri) azaltarak süreçleri sürekli iyileştirme felsefesine dayanan bir yönetim pratiği olarak da tanımlanabilmektedir.

Kısacası yalın yönetim temelde, değer katmayan her şeyi azaltarak neyin değer kattığını açıklığa kavuşturmaya odaklanmaktır.

Yalın Yönetim Yaklaşımı İlkeleri ve İsraf

Bir işletmede yalın yönetim yaklaşımının uygulanabilmesi için birtakım ilkelerin hayata geçirilmesi gerektiğini belirtmiştir.

üşteri değeri, bir ürün veya hizmetlerdeki müşteri değerlerini belirleyerek değer belirlemeyi,
Değer akışı, bir değer akışı boyunca belirli bir ürün veya ürün ailesi için değer akışını tanımlamak ve müşterinin algıladığı katma değeri olmayan etkinlikleri ortadan kaldırmak ve böylece ürün veya hizmetin müşteriye en verimli şekilde ulaştırılmasını sağlamayı,
Akış, katma değerli etkinlikler için sürekli akış oluşturarak ve “toplu iş ve kuyruk” sistemini ürün veya hizmete yönelik olarak tek parçalı akışla sunmayı,
Çekme, stokları düzenlemek suretiyle müşterinin isteklerinden yola çıkarak bir üretim sistemi oluşturmayı,
Mükemmellik, sürekli yalın işlemler yoluyla mükemmellik için gayret etmeyi içermektedir.

Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi yalın yönetim anlayışının temel ilkeleri arasında bir bağ bulunmaktadır. Yalın yönetim anlayışını benimseyen ve uygulamak isteyen işletmelerin bu ilkelerin hepsini birlikte uygulaması gerekmektedir.

Değer akışı sürecinde tüm faaliyetlerin değer oluşturması için israfın (Japonca “muda”) ortadan kaldırılması, yalın yönetimin temel amacıdır.

Kaynak israfı, maliyet, kalite ve hizmet ulaştırma üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Halbuki israfın giderilmesi müşteri memnuniyeti, karlılık ve verimlilikte artışın önünü açar.