Küresel İklimlendirme ve Sürdürülebilirlik

Küresel ısınma, başlıca atmosfere salınan sera gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, Dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artışa verilen isimdir.

Atmosferdeki CO₂ (Karbon dioksit), CH₄ (Metan), C₄H₁₀ (Bütan) gibi sera gazlarının etkisi küresel ısınmaya sebep olur.

Küresel İklim Değişikliği insani fosil yakıtlar tüketimi, endüstriyel ve tarımsal gibi faaliyetlerinin sonucu olarak atmosferdeki miktarı ve yoğunluğu artan sera gazlarının neden olduğu küresel ısınmadan kaynaklı iklim değişiklikleridir. Bu iklim değişiklikleri kuraklık, çölleşme, yağışlardaki dengesizlik ve sapmalar, su baskınları, tayfun, fırtına, hortum vb. meteorolojik olaylarda artışlar gibi belirtilerle kendini gösterir.

Global Temperature Anomaly.svg

İklim krizinin etkileri tahmin edildiğinden daha hızlı ve ağır olarak hissediliyor. Son yıllarda sıcaklık rekorları kırılırken çevresel kirlilik ve biyoçeşitlilik kayıpları artmaktadır. Küresel ısınmadan kaynaklı kıyı toplulukları ile tarım üzerinde yarattığı olumsuz etkiler gözlenmekte ve su kıtlığı yaşama tehlikeleri ortaya çıkmaktadır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR DÜNYA İÇİN İKLİMLENDİRME

Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı, ekoloji ve kalkınma arasındaki dengeyi ön plana çıkaran “eko kalkınma” politikası çerçevesinde sürdürülebilir kalkınmanın iki temel öğesi olan “insan merkezlilik” ve “gelecek nesillerin kaynaklarının korunması” konularını gündeme getirmiştir. Ancak sürdürülebilir kalkınmanın küresel boyutta aktif bir politika olarak kullanılması 1992 Rio Zirve’sinden sonra mümkün olabilmiştir.

Bu konu 1997 Kyoto Protokolü ile desteklenmiştir. Protokol ancak 2005 yılı Şubat ayında 55 ülkenin protokole onay vermesi ile yürürlüğe girebilmiştir. Türkiye de 6 Şubat2009’da Kyoto protokolünü imzalamıştır (Worldwatch Enstitüsü, 2013). 2001 Gothenburg Avrupa Konseyinde, AB Ülkeleri, “Daha İyi Bir Dünya İçin Sürdürülebilir Bir Avrupa ve Sürdürülebilir Kalkınma için ise Avrupa Stratejisi” adında 2010 yılı hedefiyle Sürdürülebilir Kalkınmanın bir sorun olduğu ifade etmişlerdir. Stratejide SK konusunda odak nokta olarak sayılabilecek öncelikli alanlar;

• İklim Değişikliği ve Temiz Enerji,
• Sürdürülebilir Ulaşım,
• Sürdürülebilir Tüketim ve Üretim,
• Doğal Kaynakların Korunması,
• Halk Sağlığı ve Sosyal Refah,
• Nüfus ve Göç ile Küresel Yoksulluk temaları olmuştur (European Commission, 2013).

KÜRESEL İLKELER SÖZLEŞMESİ

8 bine yakın şirket, sivil toplum kuruluşu ve eğitim kurumları tarafından imzalanmış bulunan Global Compact (Küresel İlkeler Sözleşmesi) dünyadaki en yaygın gönüllü sorumluluk projesidir.

UN Global Compact (Küresel İlkeler Sözleşmesi) Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan tarafından ilk olarak 31 Ocak 1999 tarihinde Dünya Ekonomik Forumu’nun Davos toplantısında yaptığı konuşma sırasında önerilmiş ve 26 Temmuz 2000 tarihinde Birleşmiş Milletler merkezinde başlatılmıştır.

BM Küresel İlkeler Sözleşmesi, 13000 kurumsal katılımcı ve 170’den fazla ülkedeki diğer paydaşlarla dünyanın en büyük kurumsal sürdürülebilirlik (diğer adıyla kurumsal sosyal sorumluluk) girişimidir.

BM Küresel İlkeler Sözleşmesi, insan hakları , çalışma , çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarında on ilke belirleyen, işletmeler için ilkeye dayalı bir çerçevedir. Küresel İlkeler Sözleşmesi kapsamında şirketler, BM kuruluşları, çalışma grupları ve sivil toplumla bir araya getiriliyor. Şehirler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ne Şehirler Programı aracılığıyla katılabilir.

İnsan hakları

1 İşletmeler, uluslararası ilan edilmiş insan haklarını desteklemeli ve bu haklara saygı duymalı,

2 İnsan hakları ihlallerine ortak olmadıklarından emin olunmalı.

Emek

3 İşletmeler, örgütlenme özgürlüğünü ve toplu pazarlık hakkının etkin bir şekilde tanınmasını desteklemesi,

4 Zorla ve zorunlu çalıştırmanın her türünün ortadan kaldırılması,

5 Çocuk işçiliğinin etkili bir şekilde kaldırılması,

6 İstihdam ve mesleğe ilişkin ayrımcılığın ortadan kaldırılması.

Çevre

7 İşletmeler, çevre sorunlarına karşı ihtiyati yaklaşımları desteklemelidir,

8 Daha fazla çevresel sorumluluğu teşvik etmek için girişimlerde bulunun,

9 Çevre dostu teknolojilerin gelişmesini ve yaygınlaşmasını teşvik edin.

Yolsuzlukla Mücadele

10 İşletmeler, rüşvet ve haraç dahil her türlü yolsuzlukla mücadele etmelidir.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE MÜCADELE ÇALIŞMALARINA ACİLEN BAŞLANMALIDIR:

• İklim Değişikliğiyle etkili mücadele için farkındalık yaratmak,
• İklim Değişikliğine bağlı olası etkiler çerçevesinde doğal afet riskini azaltmaya yönelik çalışmalar gerçekleştirmek,
• Sera gazı etkisini azaltma faaliyetlerini izleme, planlama ve/veya uygulamaya almak,
• Ulaşım, Enerji, Tarım, Konut, Arazi Kullanımı, Ormanlık Alan, Doğal Kaynakların Yönetimi, Su ve Atık Su Yönetimi alanlarında etkin kullanımı desteklemek, bilinçlendirme çalışmalarına destek vermek,
• Sürdürülebilir üretim ve tüketimi arttırmak/artırıcı teşviklerde bulunmak,
• İklim Değişikliğine dirençli kentsel planlama, düşük karbonlu şehirleşme planlamalarını uygulamaya geçirmek.

İşletmeler kurumsal sürdürülebilirlik, iklim değişikliği politikaları ve stratejilerini belirleyerek, stratejilerin şirket iş süreçleri ile bütünleşmesini sağlamalıdır. Sürdürülebilirlik performansını takip etmek amacıyla kararların uygulanmasını, yaygınlaşmasını sağlamak ve sürdürülebilirlik raporlarını hazırlayarak yıllar içerisindeki ekolojik etkilerini izleyebilir kılmalıdır. Bu hususta Sürdürülebilirlik Raporlarını her yıl hazırlayan ve paydaşları ile raporlarını paylaşarak tedarikçilerinin de sürece katılmasını talep eden/zorunlu kılan kurumsal firmaların varlığı umut vaat edicidir.

Literatür değerlendirildiğinde sürdürülebilirlik raporlarında vizyon ve strateji, yönetim ve kurumsal sosyal sorumluluk yönetimi, paydaş katılımı, ekonomik, çevresel ve sosyal konulara öncelikli olarak yer verildiği görülmektedir.

Entegre raporun amacı, işletmenin sürdürülebilirlikle ilgili sonuç, hedef ve beklentilerini dikkate alarak ve finansal verilerle ilişkilendirerek, firmanın kısa, orta ve uzun vadedeki gelecek değerinin ortaya koyulmasını sağlamaktır.

ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLE İLGİLİ BULGULAR;

• Çevresel sürdürülebilirlik konusunda bilgi,
• ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi,
• ISO 14064 Sera Gazı Yönetim Sistemi,
• ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi,
• Doğal Hayatın ve Çevrenin Korunması,
• Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesinin Gerekleri,
• Atık Yönetimi, Enerji Verimliliği, Geri Dönüşüm (enerji, su),
• Sera Gazı Emisyonu, Düşük Karbon Salınımı, Karbon Saydamlık Projesi

SOSYAL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İLE İLGİLİ BULGULAR;

• Sosyal Sürdürülebilirlik Konusunda Bilgi,
• Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu Detaylı,
• İnsan Kaynakları Politikası,
• Etik Kurallar,
• Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi Gerekleri,
• Eğitim, Kültür, Sanat ve Spora Destek,
• ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi,
• Bağış,
• İş Sağlığı ve Güvenliği,
• Sosyal Sorumluluk,
• GRI Raporlama

Sürdürülebilirlik raporları, merkezi Hollanda’ da bulunan Global Reporting İnitiative (GRI) Tarafından çok kesin standart ve ölçümlere kavuşturulmuştur.

GRI Global Reporting Initiative işletmelere, yönetimlere ve diğer kurum ve kuruşlara, iklim değişikliği, insan hakları, yolsuzlukla mücadele gibi önemli sürdürülebilirlik konularında rehberlik eden uluslararası bağımsız bir kuruluştur. Firmaların ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerin değerlendirildiği ve sürdürülebilirliklerinin ölçülebildiği bu sürdürülebilirlik raporlamaları GRI tarafından onaylanarak uluslararası kapsamda yayınlanmaktadır.

 YAĞMUR TUĞÇE YILDIZ
Çevre Mühendisi

Kaynaklar:

• Kurumsal Yönetim Tebliği
• Sürdürülebilirlik Uyum Çerçevesi
• Muhasebe ve Finansman Dergisi Ekim/2016
• Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes 2015
• Pazarlama İletişimi (Görsel)