Deniz ve İçsular Tarama Faaliyetleri
İç Sular Nedir?
Tabii ve suni göllerle, baraj gölleri, dalyan ve nehirleri ifade eder.
Tarama Nedir?
Çevrenin, denizin ve kıyı şeridinin korunması ilkesini gözeterek, her türlü kıyı altyapı tesisi, kıyı yapısı, deniz yapısı ve iç su yapısı, emniyetli su yollarının, yanaşma kanallarının, iki kıyıyı birbirine bağlayan kanal/su yolunun oluşturulması, kıyı alanlarındaki ve iç sulardaki şev erozyonunun önlemesi ve ıslahı, deniz ve iç sularda mevcut su derinliğinin muhafazası/artırılması gibi benzer işlere esas olabilecek malzemenin mekanik-hidrolik gibi yöntemlerle bulunduğu yerden başka bir yere; denizden denize, denizden karaya, iç sularda sudan suya, sudan karaya, kanal açma gibi faaliyetlerde karadan karaya tarama vasıtaları aracılığıyla nakli işlemini ifade etmektedir.
Bu çalışmalar, kıyı faaliyetlerinin etkin ve sürdürülebilir şekilde yürütülmesi açısından zorunlu bir faaliyet olmakla birlikte deniz dibinden taranan bu malzemenin uygun deniz ortamına boşaltılması veya karada faydalı kullanımının bütüncül ve bilimsel bir yaklaşımla sağlanması gerekmektedir.
Ülkemizde Uygulamadaki Yasal Mevzuatlar;
Deniz ve iç sularda yapılacak olan tarama faaliyetlerine ilişkin iş ve işlemler ile tarama faaliyetlerini gerçekleştirecek olan kamu kurum/ kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilere ve tarama vasıtalarına dair yükümlülükler 09.08.2016 tarih ve 29796 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren “Deniz ve İçsular Tarama Yönetmeliği” kapsamında belirlenmiştir.
İlgili yönetmelikte değişikliğe gidilmiş olup, 28.09.2018 tarih ve 30549 sayılı Resmi Gazete’ de “Deniz ve İçsular Tarama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayımlanmıştır.
Tarama Faaliyetlerinde Rol Alan Taraflar;
- İdare (Bakanlık Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğü)
- Bölge Müdürlüğü ( Bakanlık Bölge Müdürlükleri)
- Liman Başkanlığı (Bakanlık Liman Başkanlıkları)
- Başmühendislikleri (Bakanlık İstanbul, İzmir ve Samsun Deniz dibi Tarama Başmühendislikleri)
- Tarayan (Başmühendislikler haricinde tarama faaliyeti gerçekleştirecek imkân, kabiliyet ve kapasiteye sahip olup tarama yetki belgesi bulunan kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ile gerçek veya tüzel kişiler)
- Tarama Talep Sahibi (Arama faaliyeti yapılması talebinde bulunan kamu kurumları ile gerçek veya tüzel kişiler)
- Tarama Ekibi (Tarama faaliyetini icra etmek üzere tarama vasıtaları ile bunların personelinden oluşan ekibi)
Tarama Yetki Belgesi;
Deniz ve iç sularda tarama faaliyetinde bulunabilmek ve tarama hizmeti verebilmek için kamu ve özel sektörün Bakanlık Tersaneler ve Kıyı Yapıları Genel Müdürlüğünden (İdare) Tarama Yetki Belgesi alması zorunludur. İdare tarafından verilen Tarama Yetki Belgesine sahip olmayanlar hiçbir tarama faaliyeti gerçekleştiremez ve tarama hizmeti veremez.
Belge için başvurularda izlenecek yöntemler, remi kurumlarca dosya üzerinde yapılacak inceleme ve değerlendirme kriterleri, yetki belgesinin düzenlenmesi ve yenilenmesine dair bilgi/ belgeler yönetmelikte tanımlanmıştır.
Tarama Ön İzni Ve Tarama İzni
Tarama talebinde bulunan kişi/ kurum/ kuruluşlar tarama yaptırmak istediği alan için Bölge Müdürlüklerine başvuruda bulunmak ve Tarama Ön İzni almak zorundadırlar.
Yapılacak değerlendirmeler neticesinde verilen tarama ön izni sadece talep edilen tarama sahası ve öngörülen tarama miktarı için geçerlidir. İdareden izin alınmayan alanlarda ve/veya miktarlarda tarama yapılamaz.
Tarama ön iznini alan tarama taleplisi, tarama yaptıracağı alana ilişkin Tarama İznini almak için ilgili Liman Başkanlığına başvuruda bulunur.
Tarama Ön İzni ve Tarama İzni başvurularında talep edilen bilgi/ belgeler ilgili mevzuatlarda detaylı olarak verilmektedir.
Bu belgelerle birlikte birçok kriter dikkate alınarak, yapılan başvurunun uygun görülmesi durumunda Liman Başkanlığı tarafından tarama izni verilir.
Tarama ekibi, tarama miktarı, yurtdışı tarama faaliyetleri, tarama vasıtalarının belgelendirilmesi, tarama malzemesinin yönetimi ve dökü yerlerinin tespiti, denetim ve idari yaptırımlar gibi birçok hususlar yönetmelik içerisinde detaylı olarak verilmektedir.
Tarama Malzemesinin Bertarafı ve Faydalı Kullanım Alanları;
Tarama faaliyetlerinde, taramadan çıkan malzemenin bertaraf yöntemi göz önünde bulundurulması gereken önemli konulardan biridir. Tarama malzemesinin çevreye olumsuz bir etki olmaması koşuluyla faydalı kullanımı esastır. Bu değerlendirme yapılırken malzemenin kimyasal ve biyolojik özellikleri ele alınır. Faydalı kullanıma karar verilirken;
- Tarama sonrası çıkacak olan malzemenin özellikleri,
- Kirlilik seviyesinin belirlenmesi
- Faydalı kullanımın uygulanacağı alanın seçimi,
- Belirlenen faydalı kullanımın, seçilen alanda teknik olarak uygulanabilirliği,
- Yasal Mevzuatlar,
- Çevresel Etkiler,
- Maliyet ve kar analizleri,
- Sonuç (uygun faydalı kullanım belirlenir)
Faydalı Kullanım alanlarına dair örnekler çoğaltılabileceği gibi genel hatlarıyla en bilinir örnekler aşağıda verilmiştir.
- Arazi İyileştirme faaliyetlerinde,
- Arazi Oluşturma faaliyetlerinde,
- Kıyı Besleme Malzemesi olarak,
- Dolgu Malzemesi ve İnşaat Malzemesi olarak kullanılabildiği gibi tarama malzemesi alüvyondan oluşuyor ise, toprak yapısının iyileştirilmesinde ve zirai alanlar için besin zenginleştirmesinde kullanılabilir.